Η αθεράπευτη νεκροφιλία του ριζοσπαστικού πατριωτισμού (Ρίτσος, Ελύτης, Θεοδωράκης, Σβορώνος)

Σε επιστολή του στην "Ελευθεροτυπία" στις 9.4.2006, ο μουσικοσυνθέτης Μικης Θεοδωράκης, απαντώντας σε μια δυσμενή κριτική, αναρωτήθηκε μεταξύ άλλων τα εξής:
"Τι θα γίνει φερ' ειπείν, αν σ' αυτή τη χωματερή που καταντήσαμε την πατρίδα μας (ο κριτικός) σκάψει λίγο πιο κάτω και συναντήσει το άλιωτο σώμα του εκτελεσμένου; Που ίσως να ήταν απ' την ίδια πόλη, τη δική του. Ίσως κι απ' την ίδια γειτονιά. Μόνο που αυτός παρασύρθηκε από το "γιγαντισμό μιας ιδεολογικής κατασκευής", ας πούμε τον κομμουνισμό, ας πούμε τον εθνικισμό, ας πούμε τον πατριωτισμό (γιατί τέτοιες "κατασκευές" είχαμε τότε στην Ελλάδα μας) κι άφησε γυναίκα και παιδιά και ξάπλωσε φαρδύς-πλατύς στη χωματερή και παραμένει άλιωτος.
Το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας ολοκληρώθηκε πριν γραφεί η επιστολή. Ουσιαστικά όμως έχει αυτήν ως θέμα του. Ξεκινά από το ερώτημα: τι είναι αυτό που οδηγεί κάποιους να ανακηρύσσουν τον εαυτό τους άγιο και ταυτόχρονα θύμα, να ζούνε για μισό αιώνα ταυτισμένοι με έναν άλιωτο νεκρό -και να περηφανεύονται γι' αυτό;[...]